कक्षा - सातवीं
सामान्यनिर्देशाः
-
Ø सर्वे iz”uk%
अनिवार्याः।
Ø उत्तरलेखनात्
पूर्वं प्रश्नस्य क्रमांकः अवश्यं लेखनीयः
1.रेखांकित पदानां संधि पदं संन्धि विच्छेदं वा
लिखत -। 4
(i) सदा+एव
सत्यम् वक्तव्यम्।
(क) सदेव (ख)
सदैव (ग) सदेऽव
(घ )सत्यमेव
(ii) अत्रैव
उद्यानम् अस्ति।
(क) अत्रै+व (ख)
अत्र+ऐव (ग )अत्र+एव (घ) अत्र+इव
(iii) अद्य+एव
मरणमस्तु युगान्तरे वा।
(क) अद्यैव (ख)
अद्याव (ग )यद्यैव (घ) अद्यवै
(iv) तव
पितु: प्रति+आगमनम् कदा भविष्यति ।
(क)
प्रतिआगमन (ख)
प्रत्यागामनम् (ग
) फ्रत्युगनम्
(घ)
प्रत्यागमनम्
2.रेखांकित पदानां प्रकृति प्रत्ययौ संयोज्य
विभाज्य वा शुद्धम् उत्तरं चित्रा लिखत - 4
(i) छात्रा
पंचतंत्रस्य कथां पठितवती।
(क)
पठ्+वती (ख) पठ्+क्त्वा (ग )पठ्+क्तवतु (घ)
पठ् +क्त
(ii ) देव
: रामायणम् श्रुतवान्।
(क) श्रु+क्तवतु (ख)
श्रु+तवत् (ग ) श्रु+तवान् (घ)श्रुत+वत्स
(iii) मया
रामायणं (पठ्+क्त)
(क) पठतम् (ख)
पठिक्तम् (ग ) पठितम् (घ)
पठिकम्
(iv) सत्यम्
एव (वच्+क्त)।
(क) उक्तम् (ख)
वचतम् (ग)
उचितम् (घ) वचितम्
3.निर्देशानुसारं शब्द एवं धातु रूपं चित्वा लिखत
- 5
(i) नदी
शब्द रूप प्रथमा विभक्ति एकवचने किम् भवति।
(क)नदी (ख) नद्यौ
(ग )
नद्य: (घ) नदीम्
(ii)'कवि' शब्द चतुर्थी विभक्ति एकवचने किम् भवति।
(क) कवये (ख)
कविभ्याम् (ग) कविभ्य: (घ) कवे:
(iii)' मति' शब्द रूप पंचमी विभक्ति एकवचने किम् भवति।
(क) मतिभ्याम् (ख)
मत्या: (ग)
मतिभि: (घ) मतीनाम्
(iv) 'नम्' धातु लट् लकार प्रथम पुरूष एकवचने किम् भवति।
(क) नमति (ख)
नमत: (ग)
नमन्ति (घ) नमती
(v)
'गम्' धातु लृट् लकार मध्यम् पुरुष द्विवचने किम् भवति।
(क) गमिष्यति (ख)
गमिष्यत: (ग)
गमिष्यन्ति (घ)गमिष्यथ
4.निम्नलिखितेषु वाक्येषु विशेषण-पदानि
विशेष्य-पदानि च पृथक कृत्वा लिखन्तु- 2
(i)
सीमा शोभना बालिका अस्ति। ----------- -------------
(ii) तत्र अनेकानि पुष्पाणि सन्ति। ----------- -------------
5.मंजूषाया: उचितं पर्यायपदं चित्वा लिखन्तु - 5
(i)
तीरे -------------
(ii) नूनम् -------------
(iii) वक्तुम् -------------
(iv)
एकदा -------------
(v) मत्स्य -------------
मंजूषा:- ( अवश्यम् , कथयितुम्, मीन:, तटे, एकवारम्
)
6. एतानि वाक्यानि आम् अथवा न लिखन्तु - 5
(i) किं सरोवरे
मत्स्या: वसन्ति स्म ?
(ii) किं कच्छप: भयभीत: अभवत् ?
(iii) किं कच्छप: मार्गे अवदत् ?
(iv) किं कच्छप: अपतत् ?
(v) किं हंसौ कच्छपं स्थलमार्गे अनयताम् ?
7.एतेषां iz”ukuke~ उत्तराणि
एकपदेन लिखन्तु - 5
(i) क: वञ्चक: आसीत् ?
(ii) क: बुद्धिमान् आसीत्?
(iii) क: भयभीत: अभवत्?
(iv) सरोवरस्य तीरे कौ अवसताम् ?
(v) क: सहायतार्थं प्रार्थनाम् अकरोत् ?
8.कोष्ठकात् उचितम् पदं चित्वा रिक्तस्थानानि
पूरयन्तु - 5
(i) नर: सर्वत्र
------------------ अकरोत्। ( घोषणा /
घोषणाम् )
(ii) जना: -------------लोभेन तस्य गृहम् आगच्छन्।
(सुवर्णपात्रस्य/सुवर्णपात्रेण)
(iii) हंसौ कच्छप: ---------------।( वदत:/ वदति)
(iv) जना: नवीनां ----------- श्रावयितुम् नरस्य समीपम् आगच्छन्।(कथा:/
कथां )
(v) एक: --------- बालक: एतां वार्तां श्रुत्वा तस्य समीपे आगच्छन्
।(बुद्धिमन्त:/ बुद्धिमान् )
9.रेखांकित् पदानां iz”uनिर्माणम्
कुर्वन्तु- 5
(i) नरस्य गृहे बहुमूल्यम् सुवर्णपात्रम् अयच्छत् ।
(ii) नर: विद्यायुक्त:
आसीत् ।
(iii) कच्छप: वक्तुम् उद्यत: अभवत् ।
(iv) हंसौ कच्छपं लगुडेन अनयताम् ।
(v) वञ्चक: बालकाय सुवर्णपात्रम् आसीत् ।
*******
